Poniżej przedstawiamy kilka praktycznych rad, które powinny ułatwić zadanie przeprowadzenia sprawnej ewakuacji uczniów z obiektu. Porady te można wykorzystać przy organizowaniu próbnej ewakuacji, po uprzednim zapoznaniu pracowników z planowanym jej przebiegiem, poinformowaniu uczniów o ćwiczeniach, aby zapobiec panice i przygotować je do racjonalnego postępowania w czasie faktycznego zagrożenia oraz poinformowaniu Komendy Powiatowej PSP. Plan należy traktować wyłącznie jako praktyczne wskazówki albowiem różne mogą być przyczyny ewakuacji, a zatem i sama ewakuacja może być prowadzona w sposób inny niż w niniejszym przykładzie. Nie mniej, zasady prowadzenia ewakuacji są jednakowe niemal w każdym przypadku.
O zamiarze przeprowadzenia ćwiczeń należy na 7 dni przed wyznaczonym terminem zawiadomić Komendanta Państwowej Straży Pożarnej. Komendant ma prawo podjąć decyzję o wzięciu udziału w ćwiczeniach jego przedstawiciela jako obserwatora lub wręcz przeprowadzenie wspólnych ćwiczeń z wykorzystaniem sił i środków będących w dyspozycji terenowych jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP. Przy planowanych ćwiczeniach należy zmieniać warianty zagrożenia aby uwzględnić możliwość ewakuacji z jednego wyjścia lub z dwóch.
Praktyczne porady:

Należy ustalić sygnał alarmowy (uzgodniony wstępnie wcześniej) po usłyszeniu którego należy natychmiast opuścić placówkę. Najlepszy wydaje się sygnał akustyczny – przerywany dzwonek uruchamiany z łatwo dla wszystkich dostępnego miejsca. Sygnał powinien trwać tak długo aż wszyscy opuszczą budynek lub warunki na to pozwalają. Alarm może być również ogłoszony - w razie braku prądu - za pomocą dzwonka ręcznego.

Ewakuację należy rozpoczynać od zagrożonej kondygnacji, następnie ewakuujemy ludzi z najwyższej, a potem po kolei z niższych kondygnacji. Jeżeli zdarzenie powstanie na II piętrze ewakuację można rozpocząć równocześnie na II piętrze i parterze, a następnie na I piętrze. Sygnał alarmowy w razie pożaru może włączyć każdy, kto zauważy ogień. W innym przypadku decyzje podejmuje Dyrektor Szkoły lub osoba przez niego wyznaczona.

Warunki ewakuacji przy wykorzystaniu dróg komunikacji ogólnej. W przypadku pomieszczeń szkolnych należy pamiętać o tym, że nie wolno zawężać szerokości dróg komunikacji ogólnej, tj. korytarzy, klatek schodowych, nie wolno stosować palnych elementów wystroju, nie wolno zastawiać wyjść (drzwi) ewakuacyjnych. Należy zapewnić możliwość natychmiastowego otwarcia wszystkich drzwi (stanowiących wyjścia ewakuacyjne) od środka.

Sposoby prowadzenia ewakuacji zorganizowanej. W budynku szkoły powinna być stosowana ewakuacja zorganizowana. Obowiązek udziału w ewakuacji - polegający głównie na sprawnym nadzorze nad bezpiecznym opuszczeniem zagrożonych pomieszczeń przez uczniów - spoczywa na wszystkich pracownikach, a w szczególności na pracownikach dydaktycznych.

Ogłoszenie alarmu:
Przyjęte założenia godz. 10.00 – W budynku szkoły w jednym z pomieszczeń dochodzi do wybuchu z nieznanej przyczyny. W wyniku eksplozji dochodzi do powstania pożaru na ……piętrze, zadymienia korytarza i najbliższej klatki schodowej. Uczestnik zajęć – uczeń dyżurny zawiadamia o zdarzeniu sekretariat szkoły. Sekretarka zawiadamia dyrektora szkoły, ten podejmuje decyzję o podjęciu ewakuacji – zgodnie z Instrukcją Bezpieczeństwa Pożarowego oraz uprzednio przygotowanym planem ewakuacji. Informacje do PSP przekazuje sekretarka szkoły o godz. 10.05, informuje, że została rozpoczęta ewakuacja. Plan ewakuacji powinien przewidywać drogi ewakuacji, w zależności od miejsca i czasu powstania zagrożenia oraz miejsce zbiórki ewakuowanych uczniów. Pomieszczenia szkolne należy opuszczać według ustaleń zawartych we wdrożonej w życie Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego.

Na przykład: Jeśli zagrożenie powstało w czasie lekcji plan musi przewidywać drogi wyjścia z poszczególnych sal. Jeśli zagrożenie powstało w czasie przerwy plan powinien przewidywać nie tylko drogi wyjścia ale również sposób postępowania nauczycieli dyżurnych, np.:
• nauczyciele będący na dyżurze pełnią rolę osób porządkowych kierujących uczniów do wyjścia lub pilnujących porządku przy schodach zapobiegając tłumnemu schodzeniu,
• nauczyciele pełniący dyżur na boisku zabezpieczają wejście do szkoły przed ewentualnym wbieganiem uczniów do budynku,
• inni nauczyciele znajdujący się na terenie szkoły pomagają w ewakuacji uczniów. Woźne, portierzy (dozorca), sprzątaczki i pozostali pracownicy szkoły otwierają drzwi prowadzące na zewnątrz budynku i pomagają wyprowadzać młodzież na zewnątrz, kierując je do miejsca zbiórki -I etapu ewakuacji – w porze zimowej wynoszą odzież.

Nauczyciel opiekujący się daną grupą młodzieży zajmuje się w czasie ewakuacji tylko tą grupą, jej ewakuacją i bezpieczeństwem. Jeżeli zdarzenie ma miejsce w czasie lekcji, nauczyciel nakazuje uczniom powstać i niezwłocznie opuścić budynek, informując, którą klatką schodową odbywa się ewakuacja. Przed rozpoczęciem ewakuacji należy powiadomić wszystkich o miejscu zbiórki - I etapu ewakuacji. W przypadku klas starszych na czoło grupy należy wyznaczyć nieformalnego przywódcę grupy klasowej. Nauczyciel wychodzi ostatni, zabierając ze sobą dziennik. Jeśli ogień się szybko rozprzestrzenia uczniowie zostawiają wszystkie swoje przedmioty (torby, teczki, plecaki, kurtki, itp.) albowiem najważniejszy jest w tym momencie czas opuszczenia zagrożonego budynku.

Uwaga: Powiadamianie należy rozpoczynać od zagrożonej kondygnacji, następnie powiadamiamy ludzi na najwyższej, a potem po kolei na niższych kondygnacjach aż do pomieszczeń niskiego parteru.

Znajomość warunków ewakuacyjnych jest istotna ze względów bezpieczeństwa. Każdy nowy użytkownik budynku powinien dobrze zapoznać się z warunkami ewakuacji. Duża rolę w pierwszym etapie mają nauczyciele, którzy mają zadbać o bezpieczeństwo dzieci. W przypadku obiektów o nieskomplikowanych warunkach ewakuacji nie sprawdzenie nie powinno sprawiać problemów. W przypadku obiektów, gdzie droga ewakuacyjna jest bardziej utrudniona można napotkać na szereg problemów. Ale jeśli będziemy przestrzegać powyższych zasad jesteśmy w stanie mówić o znajomości i przestrzeganiu bezpiecznych zasad ewakuacji.

Opracował:bryg. Andrzej Pyzik - KP PSP Skarżysko-Kamienna